Cüzi İrade Ve Külli İrade Nedir ?

Herhangi bir şeyi gerçekleştirmek veyahut gerçekleştirmemek adına sahip olunan güç ve iktidar anlamına gelen irade, Cüzi irade ve Külli irade olmak üzere toplamda iki kısma ayrılmaktadır.

Cüzi İrade Tanımlaması Şu Şekildedir;

Yüce Rabbimiz tarafından kullarına çok az bir düzey üzerinden verilen bir seçme hakkı olan Cüzi irade, bu vesile ile kul iradesi ile yüce Rabbimden istemesine ve yüce Rabbi tarafından da sahip olduğu Külli irade ve sonsuz gücü ile kula istediğini vermesidir. Dolaysıyla, kulun dünya hayatında sahip olduğu mesleği, iş ve sosyal yaşamda sahip olduğu arkadaşları gibi faktörleri tercih etmesi de doğrudan Cüzi irade kapsamında yer almaktadır.

Külli İrade Tanımlaması İse Şu Şekildedir;

Kelam ilminde yüce Rabbimizin bir sıfatı olan Külli irade kavramında ise Rabbimizde bulunan diğer sıfatların bütünlük içerisinde tasvir edilmesidir. Yüce Rabbimizin sonsuz bir kudret sahip olması ve sahip olduğu kusursuz ve eşsiz sıfatlarının engellenmesinin veya kısıtlanmasının söz konusu olamayacağından, yüce Rabbimizin iradesinin tüm yaratılmışlar üzerinde tasarruf etmesi de bu bakımdan söz konusu olduğunu ayrıca belirtmekte fayda görmekteyiz.

Ayrıca, Külli iradede kulda yer alan Cüzi iradenin herhangi bir rolünün söz konusu olmadığını da belirtmekte fayda görmekteyiz. Örneğin, kulun vücudu içerisinde söz konusu olan kan dolaşımı sistemi, hücrelerin çoğalım göstermesi ve ölmesi veya kulun ne zaman ve nerede dünyaya geleceği, anne ve babasının kim olacağı gibi durumların doğrudan Külli irade kapsamında yer aldığını belirtmekte fayda görmekteyiz.

İlave olarak kul haricinde, yeryüzünde hasıl olan ve olmuş bulunan herşeyin yüce Rabbimizin Külli iradesi kapsamında gerçekleştiği ve kainatta hasıl olan düzenin, mevsimlerin, doğa kanunlarının, samanyolu, galaksi ve mevduat gibi insan iradesi ve hakimiyeti dışında hasıl olan tüm eylem ve olayların doğrudan yüce Rabbimizin Külli iradesi kapsamında hasıl olduğunu ve bu duruma da ”sünnetullah” adı verildiğini ayrıca belirtmekte fayda görmekteyiz.

Cüzi İrade Ve Külli İrade Arasındaki Farklılıklar Nelerdir ?

Yukarıda da belirttiğimiz üzere, Cüzi iradenin yüce Rabbimiz tarafından kullarına bahşedilen bir yetenek olduğu ve Külli iradenin ise, yalnızca yüce Rabbimizde bulunan sonsuz bir güç ve kudret kavramı olduğu ve bu sonsuz güç ve kudretten yalnızca küçük bir numune oranında kullarına lüftedildiğinden, Cüzi iradede, kulun istediğinin yüce Rabbimiz tarafından ihsan edilmesi söz konusu iken, Külli iradede ise, yaratılan tüm alemlerin, alemlerin içerisinde yaratılan varlıkların, döngü düzenlerinin kontrol ve yönetilme mekanizmasıdır. Bu bakımdan, Cüzi irade, kulda bulunan bir numune, Külli irade ise, kulda bulunan küçük miktardaki numunenin asıl kaynağı olan ve sahibinin yüce Rabbimiz olduğu sonsuz güç ve iktidar kavramıdır.

Bu bakımdan Cüzi irade, yüce Rabbimizde bulunan sonsuz kudret ve gücün varlığının delili olarak kula lüftedilen, Külli irade ise, yüce Rabbimizde bulunan sonsuz güç ve kudretin kullar tarafından bilinen ve bilinemeyen alemler, varlıklar, dengeler üzerindeki sonsuz tasarrufudur.